Halk Veterinerliği
Süt sağımından önce hijyenik bir ortam sağlamak amacıyla acı çiğdem bitkisinin (L. Colchicum autumnale) çiçeklerini kaynatılıp süzüldükten sonra elde edilen sıvı ile ineklerin memeleri yıkanır.
İneğin sütü azaldığında veya daha fazla süt vermesi istenildiğinde inek sütü ile odun külü karıştırılıp bu karışımla ineğin memeleri yıkanır.
Defne çiçeklerinden elde edilen yağ, hayvanların derilerindeki yara ve çatlakların tedavisinde kullanılır. İneklerin sertleşen ve iltihaplanan memelerini iyileştirmek için de defne yağı kullanılır.
Doğumu kolaylaştırmak için yüklü ineğin karnının altına bir bez gerdirilir. Bez iki ucundan tutularak sağa sola çekilerek ineğin karnına masaj yapılır.
Doğumdan sonra doğum zarı, eşi düşmeyen ineğe, yağ ile şeker pişirilip ılık halde ineğe içirilir. Tohumluk olarak bırakılan salatalığın tohumları alınır. Kabukları soyulmadan ineğe yedirilir.
Hayvanlar nazara karşı zayıftırlar bu nedenle nazara karşı tedbir amacıyla ahırlara içi çiçek dolu bir tas asarlardı. Ocaklı bir kadın çiçeklerden yapılmış bir süpürgeyle hayvanları yıkardı (Küçük, 2011: 371-372).
İneğin göz kapağında nazar nedeniyle çıktığına inanılan kemik, jilet yardımıyla alınır.
Ocaktaki sütün altından ateş alınırsa hayvanın nazarlanacağına inanılır.
Hayvanlar nazarlandığı zaman kulaklarına bıçakla küçük bir çizik atılıp kan akması sağlanır. Kan akınca nazarın geçtiği kabul edilir.
Bazı bitkiler hayvanı zehirler. Örneğin taflan yapraklarından fazlaca yiyen hayvan zehirlenir. Bu durumda hayvanın içtiği suya pekmez katılır.
Hasta hayvana karbonatlı su içirilir, tuz yalatılır.
Karnı şişen hayvana sabun suyu, ayran ve su içirilir. Karnı şişen hayvanın kulağı kan akacak kadar kesilir. Daha sonra hasta hayvana toprak karıştırılmış su içirilir.
Ökse otunun yaprakları öğütülüp bir gün bekletildikten sonra, içerisinde bir miktar tuz atılarak elde edilen karışımın suyu ishalli hayvanlara içirilir.
Memesi hasta ineğin danası ilk defa sepet içine düşürülürse hasta memenin iyileşeceğine inanılır.
İneğin gözüne çapak olursa sabun ile zeytinyağı karıştırılıp gözüne sürülür.
Hayvanın vücudunda çıkan çıbanların tedavisinde ebegümecinin tümü dövülür, sütle birlikte kaynatılarak lapa yapılır ve yaranın üzerine sürülür.
Kırık tedavisinde kırık olan yer yumurta, yağ ve un ile hazırlanan yakı ile bağlanır. Kırık tedavisinde zift, yumurta ve bal karışımı da kullanılır.
Şarbon hastası hayvana sirken, karbonat ve kekik karışımı hazırlanıp içirilir.
Çiçek çıkaran davarlara 7 ayrı su kaynağından, ayın ilk çarşamba günü su alınır. Bu su içi ayet yazılı bir hamam kabına konur. Su dolu tas ağılın eşiğinin üstü hizasına asılır. Her sabah davar ağıldan çıkarken bu sudan üzerine serperler (Okutan, 1949: 401).