Halk Veterinerliği
İnek sağılırken sütü yere dökülürse hayvan hastalanır.
Lohusa ineğin ilk sütü (ağuz) evden dışarıya verilmez, verilirse inek nazar olur. Zaruret olursa sütün içine odun kömürü atılarak verilir.
İneklerin sütünü artırmak için: Tavşanmemesi / Mercan (L. Ruscus colchicus) otunun taze yaprakları hayvana yedirilir.
İneğin sütü aniden kesilirse ahırın yanında silah atılır. Gürültüden korkan hayvanın tekrar süt vermesi beklenir.
Sütleri bol olsun diye yayla yolunda ineklerin kuyruklarına renkli ipler (özellikle kırmızı) bağlanır.
Yaylaya çıkarken ineklerin ortasından yabancı biri geçerse inekler hamile kalamaz.
Ahıra kirpi atılırsa danalar hamile kalır.
Vücudunda yara olan hayvana, içine kiraz ağacının gövdesinden koparılan kabukların katıldığı su haşlanıp içirilir.
Memesi şişen hayvanların memeleri sabunlu suyla yıkanarak tedavi edilir.
Hasta olan hayvanlara yoğurt yedirilir. Şekerli su hazırlanarak hayvana içirilir. Hasta hayvana tuz yalatırlar, suyuna da tuz atarlar.
Üşüyen nefesi hırıltılı çıkan hayvana töngel yaprağı, ıhlamur veya yeşil çay kaynatılıp içirilir.
Hastalanan inekleri tedavi etmek için hayvana tuzlu hamsi suyu içirilir. Özellikle ishal olan inekleri tedavi etmek için hamsi suyu kullanılır.
Hasta inek için çalı ve tavuk pisliğiyle tütsü hazırlanır. Hazırlanan tütsü ineğe koklatılır.
Hastalanan hayvanı ateşin üzerinden geçirirler, tütsülerler.
Hastalanan hayvana incir yaprağı yedirirler.
Büyükbaş hayvanın idrarında kan varsa hayvana töngel yaprağı yedirilir. Töngel yaprakları kaynatılarak elde edilen suyla da hayvan tedavi edilebilir. Bu rahatsızlık için kiraz sapları kaynatılır posası ve suyu hayvana yedirilir.
İnekler ahırda huysuzlanıp bağırmaya başlar ve durum süreklilik arzederse ahıra yabani bir hayvanın girmiş olabileceğinden endişeyle bütün ahır temizlenir. Kükürt yakılarak ahırın dört duvarı tütsülenir.
Hayvanların deri parazitlerine karşı: Doğu noel gülü (L. Helleborus orientalis) bitkisinin toprakaltı kısımlarıyla hayvanın vücudu ovalanarak tedavi edilir.
Deri hastalıklarına karşı: Katran ardıcının (L. Juniperus oxycedrus) dal, kök ve gövdesinden elde edilen katran haricen kullanılır.
İneklerin göz kapakları aşırı şekilde şişerse, buna çiçek hastalığı adı verilir. İneğin gözünün kenarında simla adı verilen topak oluşur. İlaç vurulup tedavi edilir.
İneğin gözünün kenarında çıkan topak kesilerek de bu hastalık tedavi edilir.
Koyunlarda nadiren görülen hastalıklardan biri baş hastalığıdır. Bu hastalık koyunun beyninde oluşur. Hastalanan hayvan sürüye aykırı hareket etmeye başlar. Otlaktan ahıra geri dönmez, yemekten kesilir. Bu durumdaki hayvan iyileşmez, bu nedenle sürüden ayrılarak kesilir.
Şarbon hastalığında hayvanın vücudunun bir kısmı tamamen kararır. Bu nedenle şarbon hastalığına “yanıkara” da denir. Bu hastalık çok tehlikelidir, tedavisi de yoktur. Köylerde şarbona yakalanan hayvan derhal tedriç edilip kesilir ve cesedi derin bir çukura gömülür.
Şarbon hastası hayvana, vücudunda açık yara veya kanama olan insan temas ederse hastalık ona da bulaşır. Hastalık bulaşan kişinin vücudunda karartı oluşur ve bu giderek yayılır. Yayılmasını önlemek için kızgın demirle kararan yerin etrafı dağlanır.