ARTVİN HALK KÜLTÜRÜ

Halk Veterinerliği

Farklı ilçe ve köylerde derlediğimiz halk veterinerliği uygulamaları hayvancılık faaliyeti türüne göre çeşitlilik gösterir. Örneğin Yusufeli ilçesinde yakın tarihte atın üzüm ve zeytin taşımacılığında kullanılmasından dolayı atların tedavisi yönünde örnek uygulamalar görülürken, Ardanuç ve Şavşat ilçelerinde küçükbaş ve büyükbaş hayvanlara yönelik tedavi şekilleri görülür.

Büyükbaş ve küçükbaş hayvanlar dabak (şap hastalığı) olunca, hayvanın ağzından çıkan salya diğer sağlıklı hayvanlara sürülürdü. Bir nevi aşılama yöntemi uygulanarak diğer hayvanların hastalanması önlenirdi. Hayvanların zehirlenmelerinde fındık yaprağı yoğurt içinde ezilerek hayvana içirilirdi. Mide ve iç organ ağrıları, hayvan hastalıklarında nişadırlı su içirilirdi. Satın alınan nişadırın kullanım oranını tecrübeli kişiler bilebilirdi. Ayrıca arı, sinek sokmalarında deri üstüne nişadır sürülür.  Ormangülü (komar) çalısını büyükbaş hayvanlar yemez, bitki henüz gelişimini tamamlamamışken oğlaklar yer ve hastalanırlar. Karınları şişer. Bu durumda hayvan kusturulur veya hafif kan akıtılır.

Eğer at arpalanmışsa, yani çok fazla arpa yemiş ve peşine su içmişse hastalanır. Çünkü arpalar hemen çimlenmeye başlar. Atın arkasından el uzatıp hayvanın içinden arpalar boşaltılır. Atın sancılanması, hastalanması durumunda damağının oradaki şişkinlikten kan akıtmak gerekir. At şişmişse ağzını açık saklayacak şekilde bir odun parçası yerleştirilir. At ağzındaki odunla uğraştığı için sürekli nefes alır verir, nefesi çıktıkça hayvanın gazı çıkar ve şişkinliği azalır.